Dom bez kantów

Jak wiadomo pierwszą nagrodę na budynek Funduszu Kwaterunku Wojskowego otrzymała praca profesora Czesława Przybylskiego. Dyrekcja Funduszu jemu też zaproponowała wykonanie ostatecznego projektu oraz kierownictwo budowy. W związku z propozycją wydziału regulacji Zarządu Miasta poszerzenia jezdni ulicy Królewskiej zostały zrobione podcienia w gmachu Sądu Wojskowego od strony ulicy Królewskiej, otwierając przejście na plac Piłsudskiego. Projekt konkursowy Przybylskiego ulegał wielokrotnie przepracowaniu. Między innymi podcienia uprzednio projektowane tylko od ulicy Królewskiej, ze względu jak wspomniałem wyżej na poszerzenie ulicy, obiegły cały budynek, także wzdłuż Krakowskiego Przedmieścia. Zrezygnowano z wielu detali projektowanych na elewacji budynku. Budynek nabrał surowego charakteru i stał się jednym z najbardziej monumentalnych gmachów Warszawy. Krytyka zarzucała projektowi, że budynek Funduszu Kwaterunku Wojskowego jest za wysoki w stosunku do sąsiadując

Fundamenty pod hotel rozpoczęto kopać w 1898 r. 22 kwietnia 1899 r. miało miejsce uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego. Pod koniec 1900 r. obiekt był w stanie surowym, a w połowie 1901 r. rozpoczęto prace wykończeniowe. 17 listopada 1901 r. odbyło się poświęcenie pomieszczeń, a dwa dni później uroczyste powitanie pierwszego gościa.  Warszawiacy żywo interesowali się powstającym budynkiem. Komentarzom nie było końca. Wychodzący w Warszawie ilustrowany tygodnik satyryczny "Mucha" po redakcją Władysława Buchnera tak komentował prace przy budowie hotelu: ***** "Mucha" nr 12 i nr 50 z 1901 r. Zdjęcie hotelu z 1901 r. za: pl.wikipedia.org

Czas przedstawić autora zrealizowanego projektu budynku Funduszu Kwaterunku Wojskowego na Krakowskim Przedmieściu. Czesław Przybylski urodził 19 maja 1880 r. w Warszawie, był synem lekarza Czesława i Zofii z Kruszewskich. Ukończył warszawską Szkołę Realną a następnie architekturę na Politechnice Warszawskiej (1900-1904). Naukę kontynuował w Paryżu (Ecole de Beaux Arts) i Karlsruhe (u M. Laeughera), jednocześnie praktykując u lokalnych architektów. Dużo podróżował (Austria, Włochy, Holandia, Hiszpania, Anglia). W 1908 r. wrócił do Warszawy, gdzie zaczął pracę zawodową.  Tutaj realizował niewielkie zlecenia m.in.: teatr "Oaza" na Bagateli (1909), Galeria Luksemburga przy ul. Senatorskiej (1911), rozbudowa domu przy Mazowieckiej (1911). W czasie I wojny światowej wyjechał do Rosji, m.in. Kijowa. Na początku 1918 r. wrócił do Warszawy. Zaczął prowadzić wykłady na Politechnice Warszawskiej, przerwane w 1920 r. z powodu wojny polsko-bolszewickiej (Przybylski walczył w

W pracy Bronisława Mańkowskiego i A. Wysokińskiego zatytułowanej Czego wymagać od stolarszczyzny budowlanej i jak się z nią obchodzić na budowie? znalazłem krótką informację na temat "Domu bez kantów".  W przeciwstawieniu do wymienionych wyżej wadliwych rozwiązań [wielka kamienica przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie, wielki gmach w Krakowie], wskazujemy na Rys. 22 przykład dodatni, w którym konstrukcję okien zaprojektowano w ten sposób, iż ilość drewna sprowadzono do niezbędnego minimum. Okna, mimo że są skrzynkowe, robią wrażenie bardzo lekkich i wrażenie tej lekkości przenoszą niejako na cały budynek. [str. 26] Z kolei pod zdjęciem (rys. 22) umieszczono taki podpis: Prof [esor] Czesław Przybylski. Gmach F [unduszu] K [waterunku] W [ojskowego] w Warszawie. Dobrze zaprojektowane okna. Mimo dużych rozmiarów otworów i okien typu skrzynkowego, drewno prawie niewidoczne. [str. 27]  Korzystałem z drugiego, uzupełnionego wydania tej pracy, która ukazała się w

Bohdan Wiktor Kazimierz Pniewski urodził się 26 sierpnia 1897 r. w Warszawie. W latach 1906-1914 uczęszczał do szkoły realnej im. Stanisława Staszica. Tutaj w czasie nauki wstąpił do konspiracyjnej Drużyny Skautowej im. Zawiszy Czarnego (od 1916 r. 16 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Zawiszy Czarnego). W 1917 r. rozpoczął studia na Wydział Architektury, które jednak przerwał z powodu zaangażowania się w obronę niepodległości i trwałości granic Rzeczypospolitej. W listopadzie 1918 r. jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie. W 1920 r. w wojnie polsko-sowieckiej walczył jako żołnierz 1 pułku szwoleżerów. W grudniu 1920 r. wrócił na studia i ukończył je 1923 r., W 1925 r. rozpoczął samodzielną działalność architektoniczną. Był współzałożycielem Stowarzyszenia Architektów Polskich. W 1932 r. został profesorem Akademii Sztuk Pięknych. W początkach drugiej wojny światowej musiał opuścić swoją willę przy alei Na Skarpie. W czasie wojny brał

Aktualni mieszkańcy "Domu bez kantów" lubią sterylną czystość. Wspaniale. Ale żeby była tu jakakolwiek zieleń... nic z tego. Nie przejdzie.  W 2008 r. gdy budynek został już wyremontowany, pojawił się pomysł, aby posadzić na nim bluszcz. Niestety pomysłowi temu sprzeciwili się mieszkańcy argumentując, że będą się po nich wspinały szczury (wielkości kota), myszy, zalegną się komary itp., itd. Każdy argument jest dobry. Podobno dyskusje nadal trwają...  Na poniższych zdjęciach widać jeszcze ślady po dzikim winie. Na drugim z nich widoczna już część elewacji po remoncie. Zdjęcia ze strony mapio.net i czarnota.org Przez lata na ścianach budynku od strony ulicy, głównie Królewskiej, rosło dzikie wino. Ale i na podwórzu tylna ściana Komendy Miasta była cała pokryta dzikim winem. Ba, jej fotografię można było znaleźć w podręcznikach dla studentów, którzy uczyli się zagospodarowania terenów zieleni. Pewnego dnia ktoś wpadł na "genialny" pomysł i zlikwi

Znowu wracamy do okolic "Domu bez kantów".  Lubię zaglądać na stronę, której właścicielem jest Jacek Dehnel (awers-rewers.pl). Zawsze można trafić tutaj na coś ciekawego. I tym razem też tak było. Wśród wielu przeglądanych zdjęć dwa przykuły moją uwagę. Przedstawiały Plac Saski. Pierwsze z nich w mrocznej tonacji, zrobione zapewne w dniach wrześniowych walk o Warszawę, drugie zrobione już po zakończeniu działań wojennych. Autorem ich był Sylwester Braun (Kris) znany ze zdjęć dokumentujących powstanie warszawskie. Gdy robił te zdjęcia miał trzydzieści lat i zapewne nie należał jeszcze do żadnej organizacji konspiracyjnej. Dopiero później został członkiem Organizacji Wojskowej "Wilki", a następnie Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej.  Pierwsze ze zdjęć przedstawia widok na północną pierzeję Placu Saskiego. Płoną budynki Ossolińskich 8 i Wierzbowa 2. Widać zniszczenia na dachu Pałacu Brühla. Pałac Saski wydaje się nienaruszony. Dla mnie największe wrażeni

Edgar Aleksander Norwerth urodził się 7 kwietnia 1884 r. w Versoix pod Genewą, zmarł 19 września 1950 r. w Warszawie. Architekt, urbanista i teoretyk architektury epoki modernizmu. Studiował w Instytucie Inżynierów Komunikacyjnych w Moskwie, a następnie w Instytucie Inżynierów Cywilnych w Petersburgu. W 1918 r. został profesorem Moskiewskiej Szkoły Malarstwa, Rzeźby i Architektury i Moskiewskiej Wyższej Szkoły Technicznej im. Baumana. W 1924 r. został delegowany do Londynu na Pierwszy Międzynarodowy Kongres dotyczący edukacji architektonicznej, z którego już nigdy do Rosji nie powrócił. Pod koniec 1924 r. wraz z żoną przeniósł się do Warszawy, gdzie mieszkała jego rodzina. W latach 1926–1930 prowadził wykłady na Politechnice Warszawskiej. Oprócz architektury, parał się również grafiką - głównie akwafortami i drzeworytami. Był też znanym krytykiem i teoretykiem architektury. Zdjęcie Norwertha ze strony klubzaglebiowski.pl Zrealizował m.in. kompleks Centralnego Instytutu Wychowania

W "Taryfie domów miasta Warszawy i Pragi" autorstwa inżyniera miasta Henryka Świątkowskiego, wydanej w Warszawie w 1852 r., znajduje się rysunek, który mnie zainteresował. Przedstawia on ulicę Królewską i ulicę Mazowiecką. Na dole rysunku widzimy zabudowania tzw. Kuźni Saskich oraz charakterystyczne załamanie ulicy Królewskiej (za "Wędrowiec" nr 23 z 1900 r., s. 444). Rysunek także jest ciekawy z tego powodu, że nie ma na nim wytyczonej jeszcze dzisiejszej ulicy Kredytowej. Przy ulicy Mazowieckiej (po lewej stronie kościoła ewangelickiego) znajdują się zabudowanie Czerwonego Pałacu. Wszyscy znamy ten punkt na mapie Warszawy. Jest nim gmach Muzeum Etnograficznego. Wcześniej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. Miejsce to, przez długi czas nosiło nazwę Czerwonego Pałacu, Czerwonego Dworu lub też Czerwonej Kamienicy (dziś skrzyżowanie ulicy Mazowieckiej i Kredytowej). Stojący w tym miejscy budynek, z ceglanymi ścianami (stąd nazwa pałacu), został wybudowa

Zdzisław Mączeński urodził się 14 października 1878 r. w Spytkowicach. Uczył się w gimnazjum w Wadowicach. Następnie studiował w latach 1893-1897 na Wydziale Budownictwa Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie,. W 1918 r. otrzymał dyplom inżyniera na Wyższej Szkole Technicznej w Wiedniu, a w 1927 r. dyplom inżyniera – architekta na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1897 r. rozpoczął pracę zawodową w biurze restauracji katedry na Wawelu. W latach 1900-1915 pracował w biurze Józefa Dziekońskiego w Warszawie. Od 1906 r. poza uczestnictwem w zespole Józefa Dziekońskiego podjął własną pracę. Ogółem był autorem projektów i realizacji ponad 70 obiektów. Był współzałożycielem i współprojektantem zespołu urbanistycznego Spółdzielnia Profesorów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w Warszawie. Działalność dydaktyczną prowadził od 1915 r. do 1950. Nawet w czasie okupacji wykładał na tajnym Wydziale Architektury i w jawnej Wyższej Szkole Technicznej w Warszawie, a po p